Jeep thực sự là “con riêng” của ai?

No comments

Khi nghiên cứu lịch sử dòng xe Jeep, người ta thấy rằng, nguồn gốc tên “Jeep” vốn không rõ ràng. Mặc dù các nhà nghiên cứu đã đưa ra

Đã có rất nhiều người nhận mình là cha đẻ của dòng xe Jeep nguyên bản nhưng mới đây trang Military (Mỹ) đã có bài phân tích cho thấy thực ra Jeep là sản phẩm hợp tác ý tưởng giữa ngành công nghiệp sản xuất xe hơi và chính phủ Mỹ.
Xe Jeep là phương tiện di chuyển phổ biến của quân đội Mỹ và là loại xe đã giúp quân đội Đồng minh giành chiến thắng trong thế chiến thứ 2. Mặc dù đã có nhiều người tự nhận mình là cha đẻ của dòng xe Jeep nguyên bản nhưng thực ra, Jeep là sản phẩm ý tưởng của ngành công nghiệp sản xuất ô tô và chính phủ. Sản phẩm này có lẽ là một trong những điều thú vị nhất trong lịch sử khi những ý tưởng lớn lại xuất phát từ cùng một mục tiêu.

Theo chủ tịch Hiệp hội xe cổ bang Maryland (Mỹ), Mark Gessler thì: “Cuối cùng, mỗi bên đóng một vai trò và một vị trí riêng… Không có ai là cha đẻ thực sự của xe Jeep. Jeep chính là minh chứng cho việc một phát minh ra đời, luôn luôn có những người đồng sáng tạo”.

Hiện nay, Jeep là dòng xe thuộc quyền sở hữu của Công ty ô tô đa quốc gia Fiat Chrysler (FCA). Năm 2016 này đánh dấu sự kiện kỷ niệm 75 năm ra đời của xe Jeep. Tuy vậy, ý tưởng về dòng xe này lại có từ trước đó. Khi tìm hiểu về lịch sử của các hãng xe ô tô thì giữ vai trò phát triển xe Jeep có 3 nhà sản xuất chính gồm Công ty sản xuất xe hơi Bantam (ngày nay là Austin), hãng xe Ford và Công ty Willys-Overland. Ngay từ đầu, cả ba đã nhận ra tiềm năng lợi nhuận của dự án này. Thậm chí, trước khi thế chiến 2 kết thúc, ba đơn vị này đã từng có cuộc tranh giành vị trí chủ sở hữu thương hiệu Jeep.

Trước khi các đoàn xe tăng Đức tiến vào Ba Lan vào năm 1939, một số quan chức quân đội Mỹ mong muốn có được loại xe ô tô trinh sát như không mui, trọng lượng nhẹ và có thể di chuyển trên mọi địa hình. Ông Brandt Rosenbusch, Giám đốc dịch vụ xe cổ của FCA chi nhánh Bắc Mỹ cho biết, khi đó, các đơn vị chịu trách nhiệm sản xuất không có sự lựa chọn nào thích hợp cho yêu cầu đổi mới của quân đội Mỹ. Ông Brandt Rosenbusch chia sẻ: “Cũng như hầu hết các nước khác, quân đội Mỹ đã chuẩn bị rất kỹ cho chiến tranh trong những năm 1930 nhưng lại không có mẫu xe nào vừa là mui trần vừa có trọng lượng nhẹ 1/4 tấn cả.”

Xe Jeep ở căn cứ Chu Lai tháng 5/1965
Trước yêu cầu của quân đội Mỹ lúc bấy giờ, Công ty Bantam có trụ sở chính đặt tại thành phố Butler (bang Pennsylvania) đã thuê người vận động hành lang để đề xuất dòng xe hai chỗ không mui nhẹ của mình. Bantam là hãng đã từng cung cấp nhiều xe mẫu cho quân đội và gần như lấy được hợp đồng cứu nguy cho việc sản xuất xe thời điểm đó.

Ngày 11/7/1940, ban hậu cần của quân đội Mỹ đã đưa ra bản chi tiết kỹ thuật mới dành cho loại xe bốn bánh, nặng 1/4 tấn và dễ ngụy trang sau khi tới gặp Công ty Bantam. Tiếp đó, họ tổ chức đấu thầu trước 135 công ty sản xuất. Kết quả cuối cùng, chỉ có ba doanh nghiệp được đề xuất là Bantam, Ford và Willys-Overland. Theo Giám đốc Bảo tàng tưởng niệm cựu chiến binh tại Huntsville (bang Alabama) Randy Withrow – người đang sở hữu cả ba mẫu thiết kế chia sẻ rằng mỗi mẫu xe đều có những ưu điểm riêng. Cụ thể, xe của Ford (còn gọi là GP) cho cảm giác thoải mái nhất và có nhiều chỗ hơn nhưng chi phí cao và dự trữ xăng dầu ít. Mẫu của Willys (ký hiệu MA) lại có động cơ mạnh nhất và khả năng chiếu sáng đáng kể. Cuối cùng, dòng Reconnaissance của Bantam rất được lòng các chuyên gia thẩm định nhưng không đạt yêu cầu về chất lượng.

Trước tình hình đó, quân đội Mỹ đã kết hợp các thiết kế này trên cơ sở tiêu chí là lấy các thuộc tính tốt nhất từ ba mẫu xe. Theo đó, mẫu xe mà quân đội Mỹ kết hợp sẽ có vị trí khung sắt và bình nhiên liệu đặt dưới ghế ngồi dựa theo bản phác thảo của Ford. Một số yếu tố cơ bản khác được sử dụng theo thiết kế của Bantam nhưng cuối cùng Willys-Overland đã giành được hợp đồng sản xuất nhờ vào sức mạnh của động cơ 4 xi lanh “Go Devil”.

Trong khoảng thời gian từ năm 1941 đến 1945, Willys đã sản xuất 368.000 chiếc xe Jeep tại nhà máy Toledo, bang Ohio để phục vụ quân đội. Ford cũng nhận giấy phép từ Willys và sản xuất thêm 281.000 chiếc. Bantam -đối thủ đầu tiên trong cuộc đấu, lại chỉ sản xuất được 2.700 mẫu đầu tiên và các phiên bản phác thảo trước đó dành cho quá trình kiểm định.

Thương hiệu xe Jeep

Khi nghiên cứu lịch sử dòng xe Jeep, người ta thấy rằng, nguồn gốc tên “Jeep” vốn không rõ ràng. Mặc dù các nhà nghiên cứu đã đưa ra vài cách giải thích như Jeep có thể là từ mẫu GP mà Ford đặt tên hoặc là cách gọi ngắn gọn để chỉ công dụng của loại phương tiện này. Một giả thuyết khác lại cho ràng tên gọi này bắt nguồn từ một nhân vật trong phim hoạt tình Popeye. Tuy vậy, tất cả các cách giải thích này đều không được chấp nhận rộng rãi.

Năm 1943, hãng Willys-Overland đã đưa tên “Jeep” trở thành thương hiệu và khởi đầu cho chuỗi các thương hiệu sau đó. Chiến dịch quảng cáo của Willys rầm rộ đến mức năm 1948, Ủy ban thương mại liên bang Mỹ đã buộc phải chỉ thị hãng Willys giảm bớt quảng cáo vì cho rằng công ty này đang sản xuất xe Jeep, đồng thời nhấn mạnh rằng phía quân đội và các hãng khác như Ford, Bantam cùng với Spicer (ngày nay là Dana) đều là các nhà đồng sản xuất. Tuy vậy, đến năm 1950, Willys vẫn có được thương hiệu Jeep.